در سالیان گذشته، با ساخت اولین قطارها، تحولی بزرگ در عرصه حمل و نقل جهان به وجود آمد. روز به روز قطارها پیشرفته‌تر شد. مزارع و جنگل‌ها و بیابان‌ها دستخوش تغییرات زیادی جهت ساخت مسیر ریلی کشورها شدند.
اما با رشد جمعیت در اقصی نقاط جهان بیشتر کشورهای پیشرفته با این مشکل روبه‌رو شدند که دیگر مانند گذشته نمی‌توانستند خطوط ریلی را به راحتی گسترش دهند. وجود مزارع شخصی، شهرها، روستاها و الزام بیشتر کشورها به حفظ منابع طبیعی کار ساخت خطوط ریلی جدید را هرروز سخت‌تر می‌کرد. در همین راستا شرکت‌های بزرگ ساخت قطار به این نتیجه رسیدند که باید حداکثر استفاده را از مسیر ریلی موجود بکنند و برای رسیدن به این هدف اقدام به تولید قطارهایی با تعداد واگن‌های بیشتر جهت حمل بار و مسافر کردند.
در این مقاله شمارا با این قطارهای بزرگ آشنا می‌کنیم. در ادامه می‌خوانید:
- سیر قطارها در طول تاریخ
- مهم‌ترین اجزای قطار
- بزرگترین و طولانی‌ترین قطار مسافری و باری جهان
سیر قطارها در طول تاریخ
اولین قطار در سال ۱۵۰۰ میلادی شروع به کارکرد. این قطارها بر روی ریل‌های چوبی به‌وسیله اسب‌های پرقدرت کشیده می‌شدند. باگذشت زمان و پی بردن به فواید حمل و نقل ریلی در سال ۱۸۰۰ میلادی، ریچارد ترویتیک اولین قطاری که با موتور بخار به حرکت درمی‌آمد را بر روی مسیر ریلی فولادی به حرکت درآورد و این آغاز پیدایش قطارهای امروزی بود.
نام دیگری که نقش مهمی در معرفی قطار به عنوان بهترین وسیله حمل و نقل داشت، جرج استفنسون است. او اولین کسی بود که یک قطار بزرگ برای حمل مسافر ساخت. از آن زمان مسیر ریلی کشورها توسعه پیدا کرد و سفرهای ریلی روز به روز افزایش یافت. امروزه شاهد هستیم که با رشد فناوری اطلاعات و توسعه حمل و نقل ریلی، مسافران جهت سفرهای داخلی و خارجی خود می‌توانند به‌راحتی اقدام به رزرو بلیت قطار کنند.
مهم‌ترین اجزای قطار
بررسی قطعات و سیستم حرکتی قطار مبحث تخصصی این حوزه است. اما آنچه موردنظر ماست قسمت‌های از قطار است که نامشان را بارها در مقالات و فیلم‌ها و… خوانده و شنیده‌ایم.
لکوموتیو و واگن‌ها جز ارکان اصلی سیستم حمل و نقل ریلی می‌باشند. لکوموتیو قدرت محرک جهت حرکت قطار است و زمانی قطار به حرکت درمی‌آید که لکوموتیوها نیروی کششی لازم را تولید کنند. لکوموتیوها انواع مختلفی دارند. اولین قطارها توسط لکوموتیوهایی که با موتور بخار قدرتشان را تأمین می‌کردند، به حرکت درآمدند. توربینی، دیزلی و دیزل – الکتریکی از انواع دیگر لکوموتیو است.
لکوموتیوهای برقی که قدرت موردنیازشان در خارج از قطار تأمین می‌شود و از طریق مسیر ریلی به لکوموتیو می‌رسد بیشتر در حمل و نقل شهری استفاده می‌شود و بانام قطارهای برقی شناخته می‌شوند. ولی در قطارهای باری و مسافری از لکوموتیوهای پرقدرت‌تر که به نام آن‌ها اشاره کردیم، استفاده می‌شود.
لکوموتیوها ازلحاظ قدرت به انواع مسافری و باری و یا دو منظوره تقسیم می‌شوند و قدرت نوع باری آن از انواع دیگر بیشتر است.
قطار از چندین واگن تشکیل‌شده است. این واگن‌ها می‌تواند جهت حمل بار و مسافر استفاده شود. شرکت‌های تولیدکننده واگن‌های مدرن جهت حمل مسافر و واگن‌های متناسب با حمل انواع بارمی سازند.
در طول زمان تقاضای مردم برای تهیه بلیت قطار و سفر با آن در مسیر ریلی مبدأ تا مقصد افزایش یافته است. به همین دلیل تعداد واگن‌های قطار بیشتر شده و قطارهای بزرگ تولید شدند. جهت به حرکت درآوردن این قطارها نیاز به لکوموتیوهای بیشتر در بین واگن‌هاست. درواقع قطارهای بزرگ دنیا قطارهای با تعداد واگن‌ها زیاد و لکوموتیوهای پرقدرت‌تر هستند.
یکی از بزرگترین قطارهای مسافری بزرگ در دنیا توسط کشور بلژیک ساخته شد. بزرگترین و قدرتمندترین قطار باری جهان توسط یک شرکت آمریکایی ساخته شده است.
بزرگترین قطارهای مسافری و باری جهان
بزرگترین قطاریکی از طولانی‌ترین قطارهای مسافربری که توانست نام خود را در کتاب گینس ثبت کند، توسط شرکت راه‌آهن ملی بلژیک ساخته شد. این قطار با طول ۱۷۳۲٫۹ متر و وزن ۲٫۷۸۶ تن است و جزو قطارهای الکتریکی است. اولین سفر این قطار بزرگ پیمودن مسیر شهر گنت تا اوستند بلژیک بود. سرعتی که باوجود ۲۱۶ مسافر درون آن برای این قطار طولانی ثبت‌شده ۵۲٫۸ کیلومتر در ساعت است.
این شرکت توانست عنوان طولانی‌ترین قطار را در آوریل سال ۱۹۹۱ میلادی به نام قطار خود در کتاب گینس ثبت کند. در طول سال‌های بعد، این رقابت بین شرکت‌های سازنده قطارها ادامه داشته است ولی این قطار توانست اولین بار این عنوان را برای کشور سازنده‌اش به ارمغان بیاورد. ابتکار قابل‌تحسین صاحبان این قطار این بود که درآمد فروش بلیت قطار یکی از سفرهای خود را به انجمن بیماران سرطانی هدیه کردند و توانستند مسئولیت اجتماعی خود را در قبال هم‌وطنان خود انجام دهند و برای شرکت خود اعتبار و خوش‌نامی کسب کنند.
بزرگترین قطار باری جهان توسط شرکت نورفولک ساترن آمریکا ساخته‌شده است. در این قطار ۱۳۷ واگن باری توسط ۷ لکوموتیو قدرتمند به حرکت درمی‌آید. این شرکت بزرگ دارای ۳۴٫۶۰۰ مسیر ریلی اختصاصی و یا مشترک با دیگر شرکت‌هاست. این شرکت جهت بهره‌برداری حداکثری از ناوگان ریلی خود با متصل کردن واگن‌های بیشتر به هم توانسته سهم بیشتری از جابجایی بار را به خود اختصاص بدهد. این قطار علاوه بر طولانی بودن، قدرتمندترین قطار جهان است.
شرکت‌های بزرگ سازنده قطار همواره سعی دارند تا با تولیدات خود بتوانند امکان بهره‌برداری بیشتر از مسیر ریلی را محیا کنند. در ساخت بعضی قطارها با افزایش سرعت و کم کردن زمان سیر قطار و در بعضی موارد با ساخت قطارهای بزرگ که بتوانند حجم بار و مسافر بیشتری را جابجا کنند.
امیدواریم در کشور عزیز ما نیز شاهد توسعه شبکه خطوط ریلی در نقاط مختلف باشیم و بتوانیم از این صنعت بهره بیشتری ببریم.
