راهنمای جامع حمل خودرو با قطار در ایران + ریز هزینه ها

حمل خودرو با قطار یکی از موضوعات مهم و پرسش بسیاری از مسافران و گردشگران است. این تصمیم برای کسانی مناسب است که تحمل ترافیک‌های سنگین جاده‌ای را نداشته و می‌خواهند از تماشای مسیر سفر لذت ببرند. با این وجود، گاهی لازم است در مقصد خود، وسیلۀ نقلیۀ شخصی تهیه کنیم. در این حالت، بهترین گزینه، حمل خودرو با قطار است. با توجه به این که در حال حاضر بسیاری از شهرهای مهم کشور تحت پوشش مسیر ریلی قرار گرفته و به وسیله قطار می‌توان به این شهرها سفر کرد، این روش به یکی از ایده‌آل‌ترین روش‌های مسافرت تبدیل شده است. شرکت‌های حمل‌ونقل ریلی با ارائه خدمات حمل خودرو با قطار در سال‌های اخیر، راهی ساده و کاربردی برای مسافران فراهم کرده‌اند تا در شهر مقصد بدون نیاز به استفاده از وسایل نقلیه عمومی یا پرداخت هزینه‌های اضافی تاکسی، از خودروی شخصی خود بهره‌مند شوند. در این مطلب قصد داریم به نحوه تهیه بلیط حمل خودرو با قطار، شرایط و قوانین مربوط به آن بپردازیم؛ پس همراه ما باشید.

شرایط حمل خودرو با قطار در ایران

اگر ‌دنبال گزینه‌ای ایمن و اقتصادی برای انتقال خودروی شخصی در مسافت‌های طولانی هستید، استفاده از قطار می‌تواند انتخابی هوشمندانه باشد. این روزها، با توسعه خدمات حمل خودرو در خطوط ریلی، امکان انتقال وسایل نقلیه در مسیرهای پر تردد و کلان‌شهرهایی که ایستگاه راه‌آهن فعال دارند به‌آسانی میسر شده است. فقط باید خودروی خود را در مبدأ تحویل دهید و در مقصد تحویل بگیرید.
قطارهای باربری ویژه، قابلیت حمل انواع وسایل نقلیه از جمله خودروهای سواری، موتورسیکلت، قایق و حتی کامیون را دارند. شما می‌توانید در تمام سفرهای خود به‌ویژه در سفرهای تفریحی به مقاصد دور مانند مناطق جنوبی کشور، وسیله‌ نقلیه‌تان را به قطار بسپارید و با خیال راحت سفر کنید. این روش نه تنها موجب صرفه‌جویی در انرژی و زمان می‌شود؛ بلکه به شما فرصت بیشتری برای لذت بردن از سفر و استراحت می‌دهد. حتی می‌توانید خودروی خود را پیش از زمان حرکت ارسال کنید و با هواپیما به مقصد بروید.
البته باید به این نکته توجه داشت که جابه‌جایی خودرو از طریق قطار در ایران، مشروط به رعایت برخی ضوابط و استانداردها است. ابعاد خودرو باید با ظرفیت واگن حمل خودرو مطابقت داشته باشد و ارائه مدارک شناسایی شامل کارت خودرو، بیمه‌نامه، سند مالکیت و در صورت وارداتی بودن خودرو، برگ سبز گمرکی الزامی ا‌ست. ضمناً باید خودرو چند ساعت پیش از حرکت قطار به شرکت ریلی تحویل داده شود و طبق زمان مقرر در مقصد توسط مالک یا نماینده قانونی‌اش دریافت گردد.

مراحل حمل خودرو با قطار

برای حمل خودرو با قطار باید مراحل زیر انجام شود:

1. رزرو بلیط حمل خودرو با قطار

برای استفاده از خدمات ریلی جهت حمل خودرو، پیشنهاد می‌کنیم برنامه‌ریزی خود را حداقل ۱۰ روز زودتر انجام دهید. این سرویس در مسیرهای پر تردد از جمله تهران به بندرعباس، مشهد به یزد یا اهواز در دسترس است؛ اما باید در نظر داشته باشید که برخی شهرها مانند گرگان، شاهرود، کاشان، اراک و … از زیرساخت حمل خودروی ریلی برخوردار نیستند و بلیط برای این مقاصد صادر نمی‌شود.
لازم به ذکر است هنگام تحویل خودرو در مبدأ علاوه بر هزینه بلیط، موظف به پرداخت مبلغی بابت بیمه خودرو به شرکت ارائه‌دهنده خدمات ریلی هستید. در صورتی‌که مبدا شما تهران است می‌توانید به صورت حضوری به ایستگاه راه‌آهن تهران مراجعه کنید و سوالات خود را بپرسید.

2. آشنایی با مقررات و الزامات حمل خودرو از طریق راه‌آهن

هنگام تحویل خودرو در ایستگاه مبدأ و دریافت آن در مقصد، لازم است به موارد زیر توجه داشته باشید تا این فرایند بدون مشکل انجام شود.
• شرایط پذیرش خودرو برای حمل ریلی
قطارهای ویژه حمل خودرو، فقط خودروهایی را پذیرش می‌کنند که ابعاد آن‌ها از اندازه مشخصی تجاوز نکند. برای آن‌که وسیله نقلیه شما مشمول این خدمت شود، باید ارتفاع وسیله‌تان کمتر از ۱۵۸ سانتی‌متر و عرض آن حداکثر ۱۸۰ سانتی‌متر باشد. این اندازه‌گیری شامل تمام تجهیزات جانبی مانند باربند می‌شود. در صورتی که خودرو شما هنگام تحویل از این محدوده خارج باشد، امکان حمل آن وجود ندارد و مسئولیت آن بر عهده مالک است. اگر با وجود این محدودیت‌ها اقدام به خرید بلیط کنید، هزینه استرداد بلیط شامل جریمه خواهد شد.
• خودروهای متعلق به نهادها و شرکت‌ها
هنگام تحویل خودرو چنانچه ماشین تحت مالکیت یک شرکت، سازمان یا ارگان دولتی یا خصوصی باشد، ارائه معرفی‌نامه رسمی از سوی آن نهاد الزامی است.
• حمل خودروهای بدون پلاک (صفرکیلومتر)
برای خودروهایی که هنوز شماره‌گذاری نشده‌اند، شناسه آن‌ها از طریق شش رقم پایانی شماره شاسی مشخص می‌شود. تحویل برگ فروش خودرو در هنگام ثبت برای حمل ماشین ضروری است.
• خودروهای با پلاک گذر موقت
در صورتی که اعتبار قانونی پلاک گذر موقت به پایان نرسیده باشد، می‌توان خودرو را به قطار سپرد به شرط آنکه بلیط با همان شماره پلاک صادر شده باشد.
• خودروهای وارداتی با برگ سبز گمرکی
در مورد خودروهای وارداتی که هنوز شماره‌گذاری نشده‌اند، ارائه برگ سبز گمرکی به شرکت حمل ریلی جهت پذیرش خودرو لازم است.
• خودروهای دیپلماتیک یا سفارتی
این دسته از خودروها تنها در صورتی قابل‌پذیرش هستند که معرفی‌نامه رسمی از سفارتخانه مربوطه ارائه شود.

3. اقدامات لازم در مبدأ

• خودرو باید حداکثر تا یک ساعت پیش از زمان حرکت قطار تحویل داده شود.
• همراه داشتن مدارک شناسایی مالک و کارت سبز خودرو الزامی است.
• در صورتی که خودروی شما وارداتی است، باید اصل برگه سبز گمرکی ارائه شود.
• اگر خودرو به‌صورت موقت وارد کشور شده، باید در بازه اعتبار قانونی خود تحویل شود.
• اگر زمان حرکت قطار در ساعات اولیه روز باشد، لازم است خودرو از روز قبل به ایستگاه تحویل داده شود.
• در صورتی که اتومبیل دچار نقص فنی یا آسیب‌دیدگی است، حتماً پیش از تحویل باید این موضوع را به کارکنان ایستگاه اطلاع دهید.
• از سوخت‌گیری خودرو پیش از تحویل خودداری کنید.
• مقدار بنزین در باک نباید از یک‌چهارم ظرفیت آن بیشتر باشد.
• مسئولیت اشیای داخل خودرو (به‌جز جک و لاستیک زاپاس) بر عهده شرکت حمل‌ونقل نیست؛ بنابراین بهتر است پیش از تحویل، خودرو را خالی کنید.
• سر باتری به دلایل ایمنی باید در ایستگاه مبدأ جدا شود و باتری باید کاملاً سالم باشد تا در مقصد بدون مشکل نصب شود.
• نام و مشخصات فردی که در مقصد خودرو را تحویل می‌گیرد باید از قبل اعلام شود. خودرو تنها به شخص ذکرشده در بارنامه تحویل داده خواهد شد و در غیر این صورت تا زمان مراجعه ایشان، در پارکینگ مقصد باقی خواهد ماند.
• اگر خودرو دارای قطعات جانبی مانند باربند است باید پیش از تحویل آن‌ها جدا کنید. این قطعات تحت پوشش بیمه نیستند و ممکن است ارتفاع خودرو را از حد مجاز بیشتر کنند.

4. اقدامات لازم در مقصد

• روی بلیط‌های مربوط به حمل خودرو با قطار، زمان تقریبی رسیدن قطار به ایستگاه مقصد درج شده است؛ بااین‌حال، به دلیل فرایندهای فنی مانند تخلیه خودرو از واگن و انتقال آن به محوطه پارکینگ، ممکن است تحویل خودرو با اندکی تأخیر صورت گیرد. برای دریافت زمان دقیق‌تر، توصیه می‌کنیم پیش از مراجعه، با ایستگاه مقصد تماس بگیرید و با اعلام اطلاعات بلیط، از جزئیات دقیق تحویل آگاه شوید.
• همانطور که اشاره کردیم، تحویل خودرو تنها به فردی انجام می‌شود که مدارک شناسایی معتبر ارائه دهد. چنانچه مالک خودرو نتواند شخصاً برای تحویل مراجعه کند، لازم است با تنظیم وکالت‌نامه رسمی، شخص دیگری را به‌عنوان نماینده معرفی نماید.
• اتومبیل‌هایی که به پارکینگ ایستگاه منتقل می‌شوند، تا ۲۴ ساعت نخست پس از ورود قطار، بدون هزینه پارکینگ نگهداری می‌شوند. در صورت عدم دریافت خودرو طی این بازه، مبلغی بابت هر شب تأخیر به‌عنوان هزینه پارکینگ اخذ خواهد شد.
• در شرایطی که تحویل خودرو بیش از ۲۴ ساعت به تأخیر افتد، مسافر می‌تواند با مراجعه به شرکت ریلی، نیمی از بهای بلیط حمل خودرو را به‌عنوان خسارت دریافت کند. اگر خودرو به‌طورکلی تحویل داده نشود، کل مبلغ پرداختی بابت بلیط بازگردانده خواهد شد.
• توجه داشته باشید که تطابق اطلاعات ثبت‌شده در بلیط با مشخصات خودرو و شخص تحویل‌گیرنده الزامی است و در صورت بروز مغایرت، مسئولیت عواقب آن بر عهده مسافر خواهد بود. بنابراین پیش از خرید بلیط، از درستی اطلاعات درج ‌شده در بارنامه اطمینان حاصل کنید.

5. هزینه حمل خودرو با قطار

مبلغ قابل پرداخت بابت جابه‌جایی خودرو با قطار، بسته به مسافت مسیر، زمان ارسال و سایر فاکتورهای مشابه متغیر است. بنابراین نرخ نهایی بسته به مقصد مورد نظر متفاوت خواهد بود.

6. شرایط کنسلی بلیط حمل خودرو

در صورتی که برنامه شما تغییر کند و از ارسال خودرو منصرف شوید، امکان لغو بلیط وجود دارد. قوانین استرداد این بلیط مشابه با قوانین کنسلی بلیط قطارهای مسافری است:
• تا ساعت ۱۲ ظهر روز قبل از حرکت، تنها ۱۰ درصد از مبلغ کسر می‌شود.
• از ساعت ۱۲ ظهر تا ۳ ساعت مانده به حرکت، ۳۰ درصد از بهای بلیط جریمه خواهد شد.
• از ۳ ساعت مانده تا ۱ ساعت پیش از حرکت قطار، ۵۰ درصد وجه پرداختی کسر می‌گردد.

7. مقررات بیمه و خسارت احتمالی

برای حمل خودرو با قطار، علاوه بر خرید بلیط باید مبلغی را به‌عنوان حق بیمه بپردازید. این مبلغ متناسب با ارزش تقریبی خودرو محاسبه می‌شود و نقداً دریافت می‌گردد. پیش از بارگیری خودرو به واگن مخصوص، تیم کارشناسی از وضعیت ظاهری خودرو عکس‌برداری کرده و سلامت آن را بررسی می‌کنند. در صورت وجود ایراد یا آسیب قبلی، لازم است مالک آن را به مسئولان اطلاع دهد.
در صورت بروز خسارت در حین حمل، شرکت بیمه یا حمل‌ونقل ریلی مسئول جبران آن خواهد بود. البته تاکنون گزارشی از آسیب جدی در حمل خودرو با قطار منتشر نشده و تنها مسئله‌ای که گاه به‌صورت محدود مشاهده شده، تأخیر در تحویل خودرو به مقصد است.

مهم‌ترین قوانین و نکات حمل خودرو با قطار در ایران

در صورتی که قصد دارید خودروی خود را از طریق راه‌آهن ارسال کنید یا آن را در مقصد تحویل بگیرید، ارائه مدارک زیر الزامی است:
• کارت ملی یا شناسنامه مالک خودرو
• سند مالکیت یا کارت خودرو
• برگه سبز گمرکی (برای خودروهای وارداتی)
• معرفی‌نامه رسمی از سفارت (تنها برای خودروهای با پلاک سیاسی)

مزایا و معایب حمل خودرو با قطار

وقتی قرار است خودروی خود را در مسافت‌های طولانی جابه‌جا کنید، انتقال آن با قطار یکی از منطقی‌ترین و راحت‌ترین گزینه‌ها است. این روش در شرایطی مفیدتر است که نمی‌خواهید خودتان رانندگی کنید یا تمایل دارید خودروی‌تان بدون استهلاک به مقصد برسد.
با توجه به گسترش شبکه ریلی و افزایش خدمات ارائه‌شده توسط شرکت‌های باربری، اکنون امکان ارسال انواع وسایل نقلیه از جمله خودرو، موتورسیکلت، قایق و حتی کامیون از طریق خطوط راه‌آهن فراهم شده است. در بسیاری از شهرهای بزرگ با مراجعه به ایستگاه‌های فعال راه‌آهن قادرید خودرو خود را به‌راحتی تحویل دهید یا آن را در مقصد تحویل بگیرید. البته چالش‌ها و ملاحظاتی هم وجود دارد که باید در نظر بگیرید:

محدودیت مسیرهای ریلی فعال

خدمات حمل خودرو با قطار هنوز در تمام مناطق کشور فعال نیست. برخی مسیرها تنها به شکل محدود پوشش داده شدند؛ در نتیجه این موضوع می‌تواند برنامه‌ریزی شما را دچار اختلال کند.

عدم همکاری گسترده بین شرکت‌های حمل‌ونقل

در حال حاضر، تعداد کمی از شرکت‌های ریلی با شرکت‌های تخصصی حمل خودرو همکاری می‌کنند. حتی در مواردی که هزینه حمل با قطار ارزان‌تر است، نبود هماهنگی کافی می‌تواند مانع از انتخاب این روش شود.

محدود بودن مقصدهای قابل‌دسترس

قطارها از مسیرهای مشخص و ایستگاه‌های تعیین ‌شده عبور می‌کنند. اگر مقصد شما در این مسیرها نباشد، ممکن است ناچار شوید برای رساندن خودرو به نقطه نهایی از روش‌های مکمل استفاده کنید که زمان و هزینه بیشتری می‌طلبد. به‌عنوان‌مثال، اگر بخواهید خودرو را از سمنان به بندرعباس منتقل کنید، اما قطاری با این مسیر مستقیم وجود نداشته باشد، ناچار به توقف‌های اضافی و انتقال‌های جانبی خواهید بود.

پذیرفته ‌نشدن خودروهای شخصی توسط برخی قطارها

برخی از خطوط ریلی تنها برای حمل خودروهای عمومی یا تجاری طراحی شده‌اند. این یعنی حتی اگر مسیر مناسب را پیدا کنید، ممکن است امکان ارسال وسیله نقلیه شخصی شما وجود نداشته باشد.

زمان‌بر بودن فرایند ارسال

قطارها معمولاً توقف‌های متعدد دارند و بنا بر دلایل عملیاتی، ممکن است زمان تحویل خودرو طولانی شود. به‌طورکلی حمل با قطار در مقایسه با حمل با کامیون سریع‌تر است؛ زیرا نیاز به توقف‌های مکرر ندارد.

نیاز به انتقال ثانویه از ایستگاه به مقصد نهایی

در اکثر موارد، خودرو تنها تا یک ایستگاه خاص حمل می‌شود و برای رساندن آن به مکان دلخواه، به خدمات یک شرکت حمل‌ونقل زمینی نیاز خواهید داشت. این مرحله اضافی هم زمان‌بر و هم هزینه‌بر است.

ممنوعیت حمل وسایل شخصی داخل خودرو

در حمل ریلی، نگهداری وسایل شخصی درون خودرو مجاز نیست؛ زیرا مسئولان راه‌آهن برای حفظ ایمنی و جلوگیری از خسارت، چنین امکانی را فراهم نمی‌کنند. این موضوع برای افرادی که قصد مهاجرت یا سفر طولانی دارند، محدودیت بزرگی است.

نکات مهم در خصوص حمل خودرو با قطار

اگر قصد دارید خودروی خود را از طریق قطار به مقصد برسانید، بهتر است پیش از اقدام با جوانب مختلف این روش حمل‌ونقل آشنا شوید.

بررسی جوانب حمل خودرو ریلی

انتقال وسیله نقلیه با قطار، گزینه‌ای است که برخی افراد به دلایل مختلف آن را انتخاب می‌کنند. بااین‌حال باید بدانید که بسیاری از خطوط اصلی ریلی، مستقیماً به مشتریان فردی خدمات ارائه نمی‌دهند. معمولاً شرکت‌های ریلی با مؤسسات تخصصی حمل خودرو همکاری می‌کنند تا فضاهای خالی واگن‌ها را پر کنند. بنابراین، ممکن است به واسطه‌ای برای هماهنگی این خدمات نیاز داشته باشید.

انتخاب نوع واگن

در حمل خودرو با قطار می‌توانید بین دو روش انتقال زیر یک گزینه انتخاب کنید:

1. واگن‌های روباز: در مدل روباز، خودروها در معرض عوامل طبیعی قرار می‌گیرند؛ یعنی باران، گردوغبار، یا حشرات ممکن است به بدنه و شیشه خودرو آسیب بزنند. بااین‌حال، این روش نیز تحت پوشش بیمه قرار دارد و برای خودروهای معمولی روشی قابل‌قبول و ایمن محسوب می‌شود.

2. واگن‌های سرپوشیده: واگن‌های مسقف با محافظت کامل از خودرو، ریسک آسیب را تقریباً به صفر می‌رسانند. این گزینه برای خودروهای لوکس، کلاسیک یا خاص پیشنهاد می‌شود. البته اگر وسایل شخصی داخل خودرو دارید، این روش ایمن‌تر و مطمئن‌تر است.

نکته قابل‌توجه دیگر این است که اگر یک کانتینر اختصاصی برای خودروی خود اجاره کنید، می‌توانید از فضای مازاد آن برای انتقال لوازم دیگر نیز بهره ببرید. هزینه اجاره کانتینر به‌صورت ثابت محاسبه می‌شود؛ بنابراین این روش در برخی شرایط به‌صرفه‌تر است.

محدودیت‌های فنی در حمل خودرو با قطار

برخی خودروها ممکن است به دلایل فنی، مناسب حمل ریلی نباشند؛ به‌عنوان‌ مثال، وسایل نقلیه‌ای که ارتفاع زیادی دارند یا خودروهایی با فاصله کم از سطح زمین، ممکن است با محدودیت‌هایی مواجه شوند. بهتر است پیش از نهایی کردن قرارداد، این موارد را با شرکت حمل‌ونقل مطرح کنید تا از بروز مشکل در فرایند جابه‌جایی جلوگیری شود.

امکان سفر همراه با خودرو

یکی از ویژگی‌های جذاب برخی از خطوط راه‌آهن این است که امکان سفر هم‌زمان شما با خودروی‌تان وجود دارد. در چنین حالتی، خودرو در بخش باربری قطار قرار می‌گیرد و شما نیز به‌عنوان مسافر در واگن مخصوص حضور دارید. البته همه قطارها این قابلیت را ندارند و باید از پیش درباره آن تحقیق کنید.
به‌طورکلی اگر زمان برای شما اهمیت بالایی دارد، حمل خودرو با کامیون گزینه سریع‌تری خواهد بود. معمولاً حمل ریلی ممکن است بین دو تا پنج روز بیشتر از روش جاده‌ای زمان ببرد؛ اما از نظر اقتصادی، حمل با قطار هزینه‌های کمتری در پی دارد. انتخاب نهایی به اولویت شما میان صرفه‌جویی در زمان یا هزینه بر می‌گردد.

مهم‌ترین مسیرهای حمل خودرو با قطار در ایران

قطار تهران اهواز یکی از مهم‌ترین خطوط ریلی کشور برای حمل خودروست. در حال حاضر، شبکۀ حمل‌ونقل خودرو با قطار در ایران در حال گسترش است و مسیرهای مختلف در سراسر کشور برای این نوع حمل‌ونقل وجود دارند.

برخی از مهم‌ترین مسیرهای حمل خودرو با قطار در ایران عبارتند از:

چگونه بلیط حمل خودرو با قطار را تهیه کنیم؟

خرید بلیط حمل خودرو با قطار، دقیقاً مشابه خرید بلیط قطار مسافر است. یعنی از تمامی روش‌های خرید بلیط می‌توان بلیط حمل خودرو را نیز تهیه نمود. در ادامه، این روش‌ها را به صورت مختصر مرور می‌کنیم:

• خرید بلیط قطار و بلیط حمل خودرو از طریق آژانس‌های مسافرتی
• خرید بلیط از طریق سایت شرکت‌های حمل‌ونقل ریلی

نکتۀ مهم در خصوص خرید بلیط حمل خودرو با قطار به صورت آنلاین، این است که در این روش، در صورتی که بلیط مفقود شود، می توان بلیط را مجدداً چاپ نمود.