تبریز شهری تاریخی محسوب می‌شود که به خاطر موقعیت استراتژیکی که در طول تاریخ داشته، دروازۀ کشور ایران به سمت اروپا بوده است. به همین سبب این شهر با سنت‌ها و فرهنگ‌های مختلف روبه‌رو شده است. تبریز به جز اینکه شهری تاریخی با جاذبه‌های گردشگری زیاد است که تمدن، قدمت و شکوه این شهر و استان آذربایجان را نشان می‌دهد، شهری با غذاهای سنتی، متنوع و خوشمزه نیز محسوب می‌شود. غذاهایی که سنت مردم آذربایجان را نشان می‌دهند و هر سلیقه‌ای را از هر کجای کشور راضی نگه می‌دارند. در ادامه به معرفی معروف‌ترین غذاهای سنتی تبریز می‌پردازیم.
کوفته تبریزی؛ نگین آشپزی سنتی آذربایجان
کوفته تبریزی، معروف‌ترین غذای تبریز است که همه ایرانیان با آن آشنا هستند اما خوردن کوفته در محلی که این غذا برای اولین بار پخته شده است، مزه‌ای دیگر دارد. اگر به تبریز رفتید حتماٌ این غذای معروف را در یکی از رستوران‌های محلی امتحان کنید و طعم کوفتۀ تبریزی واقعی را بچشید.
این غذا در گذشته متفاوت‌تر از امروز طبخ می‌شد. در آن زمان به جای استفاده از گوشت چرخ کرده، گوشت را آن‌قدر می‌کوبیدند تا له شود و در حین له کردن گوشت به آن لپه و سبزیجات نیز اضافه می‌کردند. در واقع این سبزیجات کوفته است که عطر این غذای محبوب را دوچندان کرده و شما را مجذوب این غذا می‌کند.
کوفته تبریزی به قدری خوشمزه و پرطرفدار است که به عنوان یکی از غذاهای ملی کشور به ثبت رسیده و حتی در آن سوی مرزها طرفداران خاص خود را دارد. ظاهر و طعم بی‌نظیر این گزینه از غذاهای تبریز در میان گردشگران خارجی نیز طرفدار دارد. اگرچه طرز تهیۀ کوفته تبریزی در کل به یک شکل است، اما اگر به رستوران‌های تبریز در جای جای این شهر همچون نمونه‌هایی که در مراکز مراکز خرید تبریز وجود دارند، سری بزنید، متوجه خواهید شد که هر یک این غذا را با ظاهر و اندازه‌ای متفاوت از دیگری طبخ و سرو می‌کند.
در تهیۀ کوفته تبریزی از موادی همچون سبزی معطر، برنج، گوشت چرخ‌کرده، تخم‌مرغ خام، زرشک، گردو، آرد نخودچی، لپه، پیاز و ادویه‌جاتی همچون نمک و فلفل استفاده می‌شوند. دقت داشته باشید که طبخ کوفته تبریزی فوت‌وفن خاص خود را دارد که در صورت عدم توجه به آنها ممکن است باعث وا رفتن غذا در قابلمه حین پخت شود.
آبگوشت دیزی سنگی (پیتی)؛ سفری به اعماق تاریخ آشپزی سنتی تبریز
قبل از بررسی یکی از خوشمزه‌ترین آبگوشت‌های کشور و البته اصیل‌ترین غذاهای شهر تبریز، توصیه می‌کنیم اگر در آینده قصد سفر به شهر زیارتی مشهد را داشتید، حتماً در مورد مراکز خرید مشهد اطلاعات لازم را به دست آورید تا هم در وقت خود صرفه‌جویی کنید و هم بدانید که بهترین اجناس را از کجا تهیه کنید.
اما در میان آبگوشت‌های ایرانی، مسلماٌ آبگوشت‌های تبریز خوشمزه‌ترین آن‌هاست. البته این آبگوشت در همه نقاط ایران طبخ می‌شود. ولی طعم خاص آبگوشت تبریز چیزی نیست که بشود به راحتی از آن گذشت.
حتماٌ این غذای لذیذ را در رستوران‌های محلی تبریز امتحان کنید. این غذا شامل گوشت گوسفند، رب گوجه، گوجه، سیب زمینی و لپه (که البته در تبریز به جای آن از نخود استفاده می‌شود) است و اگر این غذا را سفارش می‌دهید، حتماٌ در کنار آن نان سنگک، سبزی خوردن، پیاز و دوغ محلی را امتحان کنید و از این غذا نهایت لذت را ببرید.
دلمه برگ مو (یپراخ دولماسی)؛ طعم بهاری در زمستان‌های سرد تبریز
دیگر غذای سنتی مردمان آذربایجان دلمه برگ موست. البته این غذا هم مانند دو غذای بالا که معرفی شدند، در نقاط مختلف ایران تهیه می‌شود. اما همانطور که می‌دانید طعم غذاهای سنتی تبریز در خود تبریز لذیذتر، خوشمزه‌تر و مناسب هر سلیقه‌ای است. غذایی که بیشتر در فصل تابستان تهیه می‌شود. برای تهیه این دلمه از برگ مو، برنج، روغن حیوانی (ساری یاغ)، گوشت، پیاز سرخ کرده و سبزی دلمه استفاده می‌شود. این غذا در زبان ترکی با نام یپراخ دولماسی شناخته شده و حتی در یونسکو، ثبت جهانی شده است.
آش میوه؛ مزه‌های بهشتی در سفرۀ تبریزی‌ها
آش میوه غذایی بسیار سالم و لذیذ است که به علت میوه‌های خشکی که در این غذا وجود دارند، برای شستشوی دستگاه گوارش بسیار مناسب است. در طبخ این غذا میوه‌های خشکی مثل زردآلو، آلو خورشی و آلو قیسی در این غذا استفاده می‌شوند و همینطور این غذا به دو صورت بدون سبزی و همینطور با سبزی طبخ می‌شود.
این آش به دلیل محتویات خاصی که دارد به عنوان یکی از آش‌های تابستانی با طعمی عالی و منجصربه‌فرد محسوب می‌شود. البته علاوه بر تبریز می‌توانید این آش را با دستور زنجانی یا اردبیلی نیز تهیه کنید. به طور کلی، از مواد اولیۀ این آش می‌توانیم به برگ زردآلو، آلو زرد، آلو بخارا، آلو سیاه، زغال اخته، رشتۀ آش، آلبالو، لواشک ترش، نمک، زردچوبه، نعناع و پیاز داغ اشاره کنیم.
خورش هویج؛ خورشی دلچسب با عطر و بویی دلپذیر
یکی دیگر از غذاهای تبریز ، خورش هویج است که همانطور که از اسم آن پیداست، مادۀ اصلی آن هویج است که به صورت کبریتی خرد شده و در غذا استفاده می‌شود. برای درست کردن این خورش از گوشت و یا مرغ استفاده می‌شود و از دیگر مواد موجود پیاز، رب گوجه و البته برای بهتر کردن طعم و بوی این غذا زعفران نیز به کار برده می‌شود. با توجه به موادی که در این غذا وجود دارند، شاید فکر کنید این غذا بسیار شیرین است اما این‌طور نیست و طعم ملسی دارد.
دویماج؛ فینگرفودی خوشمزه و اصیل از آشپزی سنتی تبریز
این غذا در اصل در نوبت‌های صبحانه و عصرانه خورده می‌شود، غذایی که به همراه سبزی خوردن و میوه‌های تابستانی مثل هندوانه بسیار دلچسب است. مواد تشکیل دهندۀ آن نان خشک، آب یا دوغ، پنیر تبریز و گردوی خرد شده هستند. اگر به غذاهای جدید علاقۀ خاصی دارید، توصیه می‌کنیم حتماً از این فینگرفود خوشمزه تهیه کرده و آن را امتحان کنید. این پیش‌غذا، صبحانه، عصرانه یا حتی شام سبک، طرز تهیۀ خیلی پیچیده‌ای ندارد.
تنها کافی است که پنیر، مغز گردو، سبزیجات و نان خشک را خرد کرده و همه را در یک ظرف با هم مخلوط کنید. سپس روی آنها مقداری دوغ بریزید تا بتوانید از آنها فینگرفودهای توپی شکل پرخاصیتی بسازید. در انتها برای زیباتر و اشتها برانگیزتر شدن دویماج‌ها، حتماٌ هر لقمۀ گرد شده را با سبزیجات و مغز گردو تزیین کنید. اگر به آشپزی غذاهای متنوع علاقه‌مند هستید، پیشنهاد می‌کنیم علاوه بر یادگیری غذاهای سنتی تبریز، گذری هم بر غذاهای محلی رشت داشته باشید. بدون شک می‌توانید خوشمزه‌ترین غذاهایی را که تا به حال مزه کرده‌اید، در این لیست پیدا کنید.
آش اوماج؛ بهترین برای فصل سرما
یکی از آش‌های خوشمزۀ تبریز که البته برای روزهای سرماخوردگی بهترین گزینه محسوب می‌شود، آش اوماج نام دارد. آش اوماج به عنوان یکی از غذاهای تبریز، بسیار مقوی و پرخاصیت است، به همین دلیل در بهبود هرچه سریع‌تر انواع سرماخوردگی و آنفولانزا کمک‌کننده خواهد بود. در تهیۀ این آش از موادی همچون عدس، نخود، کرۀ محلی، پیاز، آب قلم یا گوشت، سبزی خاص آش اوماج مثل تره، مرزه و ریحان بنفش در کنار آرد، آب و ادویه‌هایی همچون نمک، زردچوبه، فلفل سیاه و قرمز استفاده می‌شود.
برای خوشمزه شدن آش اوماج می‌توانید از سبزی‌های خشک نیز استفاده کنید. جالب است بدانید که در برخی از دستورهای طبخ این آش، از آبغوره برای طعم‌دهی به آن استفاده می‌شود. البته به یاد داشته باشید که در حین طبخ آش اوماج، به صورت مداوم آن را هم بزنید تا ته نگیرد.
کوکوی لوبیا سبزی؛ طعمی ساده از غذاهای سنتی تبریز
این نوع غذا معمولاٌ در ماه رمضان برای افطاری و یا در مهمانی‌ها توسط مردم تبریز پخته می‌شود. غذایی لذیذ و دلچسب که حتماٌ اگر مسافر شهر تبریز و یا مهمان یک خانوادۀ تبریزی هستید آن را امتحان کنید. مواد مورد استفاده در این غذا شامل لوبیا سبز، گوشت چرخ‌کرده، سیب‌زمینی، هویج، پیاز، تخم‌مرغ و زعفران هستند و زرشک هم برای تزئین آن استفاده می‌شود.
شوربای تره (سوزی شورباسی)؛ خوشمزه و مقوی
مردم تبریز در گذشته شوربا را نسبت به شهرهای دیگر به شکل متفاوتی تهیه می‌کردند. شوربا غذایی است که دستور پخت مشخصی ندارد و در هر شهری به یک شکل درست شده است. اما در شهر تبریز این غذا به صورت لذیذی مانند دیگر غذاهای این شهر که بسیار خوشمزه هستند، پخته می‌شود و برای درست کردن آن از تره، سیب‌زمینی، گوجه فرنگی، روغن حیوانی، تخم‌مرغ، رب گوجه و البته ادویه استفاده می‌شود.
آش گوجه فرنگی (آش آبغوره)؛ شکم‌گردی در تبریز با آش‌خوری
آش معروف دیگر تبریز آش گوجهفرنگی است که بسیار خوش‌طعم و خوش‌رنگ است. گوجهفرنگی بسیار زیادی در این غذا استفاده می‌شود و بقیۀ مواد شامل لوبیا چیتی یا چشم بلبلی، بلغور، برنج، پیاز داغ و البته تره و جعفری هستند.
اگر یکی از افرادی هستید که قصد دارید با قطار به تبریز سفر کنید و طعم غذاهای بی‌نظیر آن را بچشید، پیشنهاد می‌کنیم از قطارهای پیشرفتۀ فدک استفاده کنید. این قطارها در کلاس‌های مختلف با امکانات متنوع در سطح سفرهای هوایی، روزانه به نقاط مختلف کشور تردد دارند و خدمت‌رسانی می‌کنند. شما می‌توانید قیمت بلیط سایر شهرهای کشور همچون قیمت بلیط قطار تهران مشهد فدک را از سایت این مجموعه بدون واسطه تهیه کنید.
آش ماست؛ یک غذای گرم در روزهای سرد تبریز
آش ماست علاوه بر اینکه یکی از غذاهای سنتی تبریز است، در سایر نقاط کشور نیز محبوبیت خاص خود را دارد و به اشکال مختلف و البته تقریباً با یک دستور پایه، تهیه می‌شود. این آش به عنوان تنها یکی از آش‌های خوشمزۀ تبریز محسوب می‌شود و همانطور که از اسمش پیداست مادۀ اصلی آن ماست است و پیاز، نخود، برنج، سبزی آش مثل گشنیز، جعفری و اسفناج، سیب‌زمینی، نخود، لوبیا، هویج و کلم هم در این غذا به‌کار برده می‌شود.
از خواص این آش ماست می‌توانیم به تقویت سیستم ایمنی بدن به دلیل وجود انواع مواد مغذی اشاره کنیم. ضمن اینکه در کاهش کلسترول خون نیز تا حدودی مؤثر است. پیشگیری از سرطان، تقویت استخوان‌ها، بهبود سلامت دستگاه گوارش و کاهش وزن نیز از دیگر خواص آش ماست به عنوان یکی از غذاهای سنتی تبریز به شمار می‌آیند. به عنوان یک گردشگر علاقه‌مند به مسافرت با قطار، می‌توانید بلیط قطار شهرهای پر تردد کشور همچون بلیط قطار قزوین مشهد را از سایت فدک تهیه کنید.
لیست پیش‌غذاها و دسرهای تبریز
حال که با لیست غذاهای سنتی تبریز آشنا شدید، نوبت به آشنایی با پیش‌غذاها و دسرهای این شهر محبوب کشورمان می‌رسد. البته تنوع این گروه از خوراکی‌ها در تبریز زیاد است، به طوری که هر کدام از آنها طرفداران خاص خود را دارند. در ادامه در قالب یک جدول، این پیش‌غذاها و مواد تشکیل‌دهندۀ آنها را برای شما شرح می‌دهیم.
| پیش غذا یا دسر | مواد تشکیل دهنده |
| خاگینه یا قیقاناخ | تخم‌مرغ، آرد، ماست شیرین، بکینگ‌پودر، پودر وانیل، روغن یا کره |
| رشته ختایی | زنجبیل، دارچین، پودر قند، رشتۀ مخصوص، گلاب، پودر گل محمدی، گردو کره |
| قارنی یاریخ | بادمجان سرخ شده یا کبابی، گوشت چرخ‌کرده، سیرداغ، پیازداغ، جعفری، گوجه فرنگی و رب گوجه |
| شیرینی لطیفه | آرد، نشاستۀ ذرت، پودر قند، تخم‌مرغ، وانیل و بکینگ‌پودر |
| راحت‌الحقوم | شکر، نشاسته، گلاب، جوهر لیمو، آب، پودر پسته یا پودر نارگیل |
| باقلوای کادایف | کرۀ ذوب شده، رشتۀ کادایف، پسته و گردوی خرد شده، شکر، آب، لیموترش |
| قرابیه | مغز بادام، تخم‌مرغ، وانیل، آرد و شکر |
| لوز تبریزی | پودر قند، پسته، بادام، وانیل، نارگیل، زعفران، آب و شکر |
جمع‌بندی
با بررسی و معرفی غذاهای سنتی تبریز متوجه شدید که این شهر علاوه بر جاذبه‌های توریستی فوق‌العادۀ خود، لیست بلندی از غذاهای متنوع دارد که می‌توانید در بازدید از این شهر طعم به یادماندنی آنها را بچشید. از سری غذاهای سنتی تبریز می‌توانیم به کوفته تبریزی، آبگوشت دیزی سنگی، انواع دلمه همچون دلمۀ برگ مو و دلمۀ کلم در کنار انواع آش همچون آش ماست، آش اوماج و آش گوجه فرنگی اشاره کنیم.
علاوه بر انواع غذاهای سنتی تبریز، در این شهر می‌توانید انواع دسر، پیش‌غذا و شیرینی‌های خوشمزه را نیز خریداری کنید. از این گزینه‌ها نیز می‌توانیم به خاگینه، رشتۀ ختایی، باقلوای کادایف، شیرینی لطیفه، قرابیه و لوز تبریزی اشاره کنیم.
در صورتی که قصد دارید سفر خود را به نقاط مختلف کشور با قطار انجام دهید، یکی از بهترین پیشنهادهای موجود استفاده از خدمات قطارهای مجموعۀ فدک با متنوع‌ترین امکانات، کلاس‌های قطار و سطح کیفی است. برای خرید بلیط قطار فدک می‌توانید از طریق صفحۀ مربوط به آن در سایت به صورت مستقیم اقدام کنید.
پرسش‌های پرتکرار
بهترین غذاهای تبریز شامل چه مواردی می‌شوند؟
– از این غذاها می‌توانیم به انواع آش همچون آش گوجه فرنگی، انواع دلمه همچون دلمۀ برگ مو، فینگرفود دویماج، شوربای تره، کوفته تبریزی، آبگوشت سنگی، خورش هویج و آش میوه اشاره کنیم.
کدام پیش‌غذاها و دسرها مختص تبریز هستند و در بین گردشگران طرفدار دارند؟
– از این سری پیش‌غذاها و دسرها که البته بسیاری از گردشگران از آنها به عنوان سوغات تبریز هم استفاده می‌کنند، می‌توانیم به مواردی همچون قارنی یاریخ، راحت‌الحلقوم، خاگینه، رشتۀ ختایی، شیرینی لطیفه، قرابیه، لوز تبریزی و باقلوای کادایف اشاره کنیم.
کدام یک از غذاهای تبریز به ثبت ملی رسیده است؟
– کوفته تبریزی به دلیل طعم اصیل و فوق‌العادۀ خود به ثبت ملی رسیده است و علاوه بر اینکه مورد توجه گردشگران داخلی است، توجه بسیاری از گردشگران خارجی را نیز به خود جلب می‌کند. این مورد از غذاهای سنتی شهر تبریز در آن سوی مرزها نیز طرفداران خاص خود را دارد.
